ICO là gì?
ICO (Initial Coin Offerings – Chào bán Coin lúc đầu) đang trở thành một hình thức “kêu gọi vốn” phổ biến trong lĩnh vực tiền điện tử. ICO là một sự kiện mà trong đó một dự án trong lĩnh vực tiền điện tử hoặc blockchain bán một phần đồng tiền của dự án cho những nhà đầu tư hoặc những người quan tâm đến kỹ thuật/ý tưởng của dự án. Phần lớn các dự án ICO tại thời điểm này nhận tiền thông qua Bitcoin hay đặc biệt là ETH.
ICO thường diễn ra từ trước khi dự án được hoàn thành, và đóng vai trò hút vốn cho những chi phí mà dự án chưa thể chi trả được. Đối với một số dự án lớn, một phần tiền từ ICO sẽ được đưa vào một quỹ để phục vụ cho tiến trình hoàn thành dự án. ICO cũng được sử dụng như một hình thức “phân phối” đồng tiền điện tử của dự án, đặc biệt trong trường hợp đồng tiền đó áp dụng Proof of Stake (POS)
Có thể coi là những người tham gia ICO sẽ đầu tư vào sự thành công của dự án. Quyền lợi của họ sẽ gắn liền với việc dự án có thành công hay không vì chỉ khi thành công hoặc có tín hiệu tốt, đồng tiền mà họ cầm mới tăng giá trị. Chính vì vậy họ sẽ phải đi tuyên truyền về dự án với những người khác vì càng nhiều người quan tâm và mua thì đồng tiền điện tử của dự án càng tăng giá trị.
Thu nhập từ ICO
BAT là một dự án ICO cực kỳ thành công với việc thu về 35 triệu $ chỉ trong chưa đầy 1 phút. Bancor lập kỷ lục ICO khi thu về 153 triệu $, lớn nhất từ trước đến nay. Một số dự án nhỏ hơn như SONM cũng thu về 43 triệu $. Rõ ràng chả ai muốn mất tiền, vậy các nhà đầu tư hy vọng gì vào thu nhập từ ICO ?
Theo chúng tôi, có 2 hướng sinh ra thu nhập từ ICO mà các nhà đầu tư quan tâm:
- ICO thành công, đồng tiền điện tử của dự án tăng giá trị mạnh, và sẽ sinh lời gấp hàng trăm hàng nghìn lần. Xu hướng này sẽ bao gồm những nhà đầu tư tin tưởng vào kỹ thuật, tin tưởng vào những người làm dự án và vì vậy, sẽ luôn “ôm” đồng tiền đó ngay cả khi giá nó lao dốc. Ưu điểm của phương án này là lợi nhuận có thể thực sự gấp trăm nghìn lần nếu dự án thành công và được xã hội đón nhận, nhưng đây cũng là phương án rất mạo hiểm có thể dẫn đến chết vốn hoặc thậm chí mất tiền khi dự án thất bại hoặc xã hội không quan tâm.
- Coi đồng tiền của dự án như một đồng tiền khác, và trao đổi dựa trên tin tức và đồ thị. Đây là cách an toàn hơn rất nhiều vì các bạn có thể thoát vốn chốt lời hợp lý, nhưng nếu theo xu hướng này bạn sẽ không có được lợi nhuận gấp trăm nghìn lần.
ICO có giống như IPO không?
ICO được so sánh nhiều với Initial Public Offerings (IPOs – hình thức chào bán cổ phiếu sớm) vì những điểm giống nhau đáng chú ý – cả 2 đều được sử dụng để bán “cổ phần” và gây quỹ, và các nhà đầu tư của cả 2 đều cần quan tâm đến tiềm năng và rủi ro của dự án.
Tuy nhiên, giữa cả 2 có những điểm khác biệt rất đáng chú ý. Điểm quan trọng nhất là những nhà đầu tư vào ICO vẫn được coi như đầu tư mạo hiểm và hiện tại chưa có một cơ quan chính phủ hay một tổ chức nào đặt ra luật lệ hay đảm bảo quyền lợi cho các nhà đầu tư ICO. Trong khi đó với IPO thì việc mua bán cổ phiếu là một phần thiết yếu của thị trường thế giới, nên có rất nhiều những quy định nghiêm ngặt về vấn đề này.
Bạn có thể để ý rất nhiều các ICO hiện tại đang tự quảng cáo dưới dạng “token sale” hay “crowdsale” hoặc “donation”. Lý do của việc họ sử dụng những từ ngữ như vậy để tránh những rắc rối về pháp lý sau này nếu như có trục trặc với dự án của họ hoặc đơn giản nếu như họ không muốn làm nữa.
Dấu hiệu duy nhất mà một cơ quan chính phủ tỏ ra quan tâm đến ICO diễn ra vào giữa năm 2016 với trường hợp của The DAO (các bạn có thể xem lại vấn đề The DAO trong bài viết về sự chia tách ETH và ETC). Khi đó, SEC (cơ quan chính phủ chịu trách nhiệm cho việc bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư tại Mỹ) đã tuyên bố sẽ “xem xét” The DAO, và cho đến thời điểm này giữa năm 2017, chả có gì xảy ra cả.
Hơn nữa, nếu bạn mua IPO thì số cổ phần mà bạn nắm giữ sẽ được cụ thể hóa bằng quyền lợi của bạn khi quyết định/quản lý các vấn đề của dự án. Còn trong ICO thì khi bạn đã bỏ tiền ra mua rồi, bạn chả có quyền gì cả ngoài việc “sở hữu” đồng tiền của dự án.
Làm sao để “chọn lựa” ICO
Như trên đã phân tích, chả ai bảo vệ bạn khi bạn mua ICO cả, và lợi nhuận của bạn phụ thuộc hoàn toàn vào dự án, nên nếu quyết định mua ICO bạn cần quan tâm những điều sau:
Hiểu rõ về rủi ro bạn có thể gặp phải khi mua ICO. Nếu bạn không sẵn sàng chết vốn hoặc mất một khoản tiền lớn, tốt nhất bạn không nên đầu tư nhiều vào một ICO. “Chỉ đầu tư những gì bạn có thể mất” – tiêu chí này càng đúng với ICO.
Tìm hiểu rõ về công ty và cá nhân đứng sau ICO. Tìm hiểu về quốc gia mà công ty đó hoạt động. Một công ty ở Mỹ dĩ nhiên sẽ đáng tin cậy hơn một công ty ở Belize. Các giấy tờ khác (nếu có) cũng nên được lưu ý. Điều tương tự cũng áp dụng cho cá nhân, một ICO được hỗ trợ hay sáng lập bởi một nhân vật có uy tín, tiếng tăm dĩ nhiên sẽ dễ thành công hơn. Một trong những lý do mà BAT thành công rực rỡ đến thế (35 triệu $ trong chưa đầy 1 phút) là do đứng sau BAT là cha đẻ của ngôn ngữ JavaScript và đồng sáng lập của Mozilla và Firefox.
Tìm hiểu về thành tích mà công ty hay các cá nhân thực hiện ICO đã đạt được. Một dự án gồm những người tài năng và đã làm được nhiều sản phẩm thành công sẽ có khả năng đi đến đích cao hơn rất nhiều. Bạn có thể xem ví dụ về BAT ở trên.
Một số công ty thực hiện ICO sẽ sử dụng escrow (một hình thức ký quỹ) và đó là điều sẽ khiến bạn yên tâm hơn khi đầu tư.
Tìm hiểu thông tin của cộng đồng mạng đối với ICO. Điều thuận lợi là tính đến giờ, các ICO thành công nhất đều rất được chờ đón và khen ngợinhư Ethereum, Bancor, còn những ICO có nhiều nghi ngờ như mona.co hay NVO thì đều không thật thành công. Bạn có thể tìm hiểu thông tin ở Bitcointalk, reddit hay Slack của dự án ICO. Nếu bạn có khả năng về tiếng Anh, hãy trực tiếp đặt câu hỏi với các dự án ICO, nếu họ thật sự chuyên nghiệp và có năng lực, họ sẽ phải giải đáp được mọi thắc mắc của bạn. Nếu họ có phản ứng tiêu cực, sẽ là một “báo động đỏ” cho ICO đó.
Tìm hiểu ý tưởng, khả năng ứng dụng thực tiễn của ICO và khả năng đón nhận của thị trường với ý tưởng đó. Storj, GOLEM đều thành công bước đầu vì họ có ý tưởng rất tốt và nếu thành công nhiều khả năng sẽ đem lại lợi nhuận cao. Khả năng ứng dụng thực tiễn của đồng tiền ICO là rất quan trọng, vì nếu không có khả năng này, đồng tiền ICO dần sẽ có thể trở nên vô giá trị.
Tìm hiểu sản phẩm của ICO, một ICO có sản phẩm đã hoạt động cần phải được đánh giá cao hơn rất nhiều một ICO chưa có gì hoặc chỉ có bản demo sơ sài.
Tìm hiểu kỹ thuật của ICO, xem sản phẩm demo của dự án, đọc white paper,đọc kế hoạch phát triển (roadmap) và nếu bạn là lập trình viên hoặc quen ai làm về lập trình, hãy đọc cả mã nguồn để đánh giá một cách sơ lược xem năng lực kỹ thuật của đội đứng sau dự án như thế nào.
Tìm hiểu những nguồn uy tín trên mạng cung cấp thông tin đánh giá về ICO, ví dụ https://www.smithandcrown.com/icos/ là một nguồn đánh giá chất lượng. Tại tradingig bọn mình cũng sẽ cố gắng trong điều kiện của nhóm phân tích về các ICO tại địa chỉ http://www.tradingig.com/category/ico/
Kết quả ICO
Trang web https://icostats.com/roi-since-ico đã thống kê lại tất cả các ICO đã diễn ra và kết quả của ICO đó tính đến thời điểm hiện tại.
Mới đầu, nếu bạn chỉ nhìn vào số tiền sinh ra thì bạn sẽ tưởng rằng, phần lớn ICO đều thành công khi ROI toàn màu xanh.
Rất nhiều màu xanh! Nhưng nếu bạn nhìn theo 1 khía cạnh khác, không so sánh giá trị của đồng ICO với USD mà so với ETH (vì phần lớn các ICO đều thực hiện trên nền tảng Ethereum).
Số lượng “Đỏ” đã nhiều hơn rất nhiều. Thậm chí nếu bạn chọn “ERC-20 Only”(nghĩa là chỉ tính đến các ICO trên nền tảng Ethereum) ở https://icostats.com/vs-eth thì chỉ có 6 đồng đang sinh lãi so với ETH trên tổng số 21 đồng. Trong đó chỉ có duy nhất 1 đồng cho ROI so với ETH trên 100% (BAT – 605%). Điều này có nghĩa là gì ? Nghĩa là phần nhiều các ICO nền tảng Ethereum đang “cưỡi trên lưng” của đồng ETH và bạn sẽ thu lợi nhiều hơn nếu chỉ “ôm” ETH mà không đầu tư ICO. Sự tăng “giá trị” của các ICO đó chính là dựa vào sự tăng giá trị của ETH.
Chúng ta hãy cùng nhìn vào những ICO thành công nhất:
Stratis : Nền tảng kỹ thuật rất tốt, ý tưởng tốt, cần thiết, có sản phẩm.
Basic Attention Token (BAT): Có người đứng đầu tài năng, uy tín, giàu thành tích. Có sản phẩm đã hoạt động (Brave browser)
Spectrecoin: Ý tưởng, sự cần thiết của thị trường, sản phẩm hoạt động.
Ark: Ý tưởng, sản phẩm vv
Điều tương tự cũng đúng cho các dự án khác đang thành công như GOLEM (ý tưởng rất tuyệt vời), Gnosis (ý tưởng hay, rất cần thiết, có cố vấn là Vitalik và nhiều nhân vật quan trọng khác trong cộng đồng Ethereum), Etheroll (có sản phẩm tại thời điểm ICO), Antshare (kỹ thuật tốt, có cộng đồng Trung Quốc ủng hộ). Dĩ nhiên cũng có những ngoại lệ vì hiện tại thị trường tiền điện tử đang khá “loạn”.
Kết luận
Dù thế nào việc đầu tư vào ICO cũng là đầu tư mạo hiểm, vì vậy cần nhắc lại rằng bạn chỉ nên đầu tư số tiền mà bạn có thể mất, và nên tìm hiểu thật kỹ trước khi quyết định. Nếu bạn có câu hỏi hoặc muốn bọn mình nghiên cứu về một ICO nào đó bạn có thể nêu lên trong telegram của nhóm.
