Xoay Trục Trong Kinh Doanh, chuyện thường xuyên phải làm nếu không muốn bị đào thải. (Nằm trong chuỗi bài “Tâm Sự Đời Làm Chủ” tôi đang viết cho cộng đồng)
Bài học kinh doanh số 46 – Công tác quản lý kho của nhà hàng
Bài học kinh doanh số 47 – Tự động hóa cho doanh nghiệp vừa và nhỏ
Bài học kinh doanh số 48 – DỤNG NHÂN NHƯ DỤNG MỘC
Gần đây, tôi không ngạc nhiên khi nhiều người đọc báo đi từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác khi tập đoàn số 1 VN bất ngờ từ bỏ vài ngành để tập trung hơn vài ngành khác mà họ cho quan trọng hơn, người đọc họ shock vì họ không có chuyên môn, chứ ai kinh doanh thì thấy bình thường.
Trục xoay trong kinh doanh
Thật ra việc thử nghiệm và từ bỏ 1 ngành nghề nào đó trong kinh doạn để cắt lỗ là bình thường. Thậm chí kể cả đang kinh doanh tốt, nhưng sản phẩm đã đến đỉnh bão hòa và chuyển qua suy thoái đến từ sự thoái trào về nhu cầu từ chính người dùng do công nghệ phát triển (như giờ còn ai mà xài điện thoại phím bấm mà chủ yếu smartphone) thì phải chuyển mình xoay trục việc kinh doanh là hoàn toàn đúng đắn, nếu không muốn chết dần trong đau khổ.
Mỗi doanh nghiệp, cứ sau một quý, xa hơn là một năm, cần thực hiện đánh giá định kỳ để xem xét tình hình của mình trong cuộc chiến cạnh tranh, tránh rơi vào bẫy ảo tưởng sức mạnh bản thân, rồi lơ là và thất bại trên thị trường.
Ma trận đánh giá vị trí chiến lược và hành động (Strategic Position and Action Evaluation Matrix), gọi tắt là SPACE, là một công cụ quản lý để phân tích và định vị một doanh nghiệp, từ đó xác định và xây dựng chiến lược kinh doanh phù hợp.
SPACE được thiết kế với 4 góc phần tư, tương ứng với một loại bản chất khách nhau của một chiến lược là Tấn công (Agressive), Thận trọng (Conservative), Phòng thủ (Defensive) và Cạnh tranh (Competitive). Mỗi trục lại được đánh giá theo thang điểm từ -6 đến +6.
SPACE phân tích dựa trên 2 khía cạnh chiến lược: nội bộ và thị trường bên ngoài để định vị doanh nghiệp. Cụ thể hơn, về chiến lược nội bộ, ma trận này xem xét tới hai yếu tố là Sức mạnh tài chính (Financial Strength/FS) và Lợi thế cạnh tranh (Competitive Advantage/CA). Còn về chiến lược bên ngoài, ma trận đánh giá yếu tố Sự ổn định của môi trường (Environmental Stability/ES) và Sức mạnh ngành (Industry Strength/IS).
Các sổ sách tài chính và bộ phận kế toán của doanh nghiệp sẽ cho biết số điểm FS dựa trên kết quả lợi tức đầu tư, đòn bẩy, doanh thu, thanh khoản, vốn lưu động, dòng tiền và các yếu tố tài chính khác. Trong khi đó, điểm CA sẽ được đánh giá dựa vào các chỉ số về tốc độ đổi mới của doanh nghiệp, lòng trung thành của khách hàng, chất lượng sản phẩm, thị phần, vòng đời của sản phẩm…
Bên cạnh đó, doanh nghiệp và chiến lược bên ngoài của mình đương nhiên cũng bị ảnh hưởng bởi tình hình thị trường mà doanh nghiệp hoạt động như điều kiện kinh tế vĩ mô, tăng trưởng GDP, tỷ lệ lạm phát, độ co giãn giá, áp lực cạnh tranh, tiềm năng tăng trưởng ngành…
Thiết lập ma trận SPACE
Hiểu một cách đơn giản, ma trận SPACE được xây dựng bằng cách vẽ các điểm giá trị của yếu tố Lợi thế cạnh tranh (CA) và Sức mạnh ngành (IS) trên trục hoành. Trục tung thể hiện điểm giá trị của yếu tố Sự ổn định môi trường (ES) và Sức mạnh tài chính (FS). Cụ thể hơn, việc thiết lập ma trận này thường gồm 6 bước là:
(i): Xác định tập hợp các biến được sử dụng để đánh giá chỉ số CA, IS, ES và FS.
(ii) Xếp hạng từng chỉ số theo thang điểm tương ứng với mỗi góc phần tư. Với yếu tố CA và ES là từ -6 (kém nhất) tới -1 (tốt nhất). Với yếu tố IS và FS là từ +1 (kém nhất) tới +6 (tốt nhất).
(iii) Tính điểm trung bình cộng cho các yếu tố CA, IS, FS, và ES.
(iv) Xác định điểm giá trị trung bình cộng của yếu tố CA và IS, tương ứng với giá trị trên trục hoành của Ma trận SPACE.
(v) Xác định điểm giá trị trung bình cộng của yếu tố ES và FS để tìm giá trị trên trục tung của Ma trận SPACE trên trục tung.
(vi) Tìm giao điểm của giá trị tung-hoành. Vẽ một đường từ tâm Ma trận tới điểm này – Đường này sẽ tiết lộ chiến lược mà công ty nên theo đuổi là TẤN CÔNG, PHÒNG THỦ, THẬN TRỌNG hay CẠNH TRANH quyết liệt.
Ma trận SPACE
Từ đây, có thể thấy ma trận SPACE chỉ ra rằng doanh nghiệp nên theo đuổi một chiến lược tấn công thị trường tích cực vì nó đang có vị thế cạnh tranh mạnh mẽ trên thị trường cùng mức tăng trưởng tích cực. Doanh nghiệp cần tận dụng sức mạnh nội bộ để xây dựng chiến lược thâm nhập thị trường và mở rộng thị trường. Điều này đồng nghĩa với việc công ty nên tập trung vào việc phát triển sản phẩm, hợp tác với các công ty khác, hoặc thu mua đối thủ…
Và thực tế trong quá khứ đã từng có các cuộc đổi vua ngoạn mục vì ông lớn mãi ngủ quên trên chiến thắng như Nokia thất bại nhường ngôi vương cho Apple.
Rồi nhiều cuộc xoay trục kinh doanh đã xảy ra ở các tập đoàn lớn minh chứng cho điều này
Với chuỗi TGDD, có thể nhận ra “Người tiêu dùng đã bắt đầu bão hòa với điện thoại thông minh, cảnh người tiêu dùng xếp hàng mua điện thoại đời mới đã xa, không còn như thời cách đây vài năm tại TGDD”, vậy TGDD làm gì?
Một loạt chiến lược mới đã được thực thi từ việc ngưng mở rộng, đóng bớt các cửa hàng Thegioididong cho đến mở thêm nhóm mặt hàng đồng hồ, mắt kính,…là một trong những bước đi mới của Thế Giới Di Động nhằm thúc đẩy doanh số tăng trưởng.
Trong quí I năm nay, Thế giới Di Động đã đưa hàng loạt mẫu đồng hồ thời trang với giá từ 1-6 triệu đồng vào bán tại hai cửa hàng điện thoại ở TP.HCM, cùng với các mẫu đồng hồ công nghệ trước đó.
Đến cuối tháng 6, chuỗi Thegioididong đã giảm 21 cửa hàng so với đầu năm 2019 và đã giảm 61 từ đỉnh điểm 1.072 cửa hàng cuối năm 2017.
Tuy nhiên, nhờ chiến lược bán thêm đồng hồ giúp doanh thu tại các cửa hàng có sản phẩm này tăng trung bình 10% so với trước khi bán sản phẩm này.
Nhờ vậy, tốc độ sụt giảm doanh thu của chuỗi Thegioididong chỉ 4,2% trong 6 tháng đầu năm theo số liệu từ CTCK VNDirect
Thế Giới Di Động kỳ vọng sẽ tiếp tục mở thêm các điểm bán đồng hồ mới để giữ doanh số chuỗi Thegioididong không bị tuột dốc quá nhanh, đủ thời gian để các mảng kinh doanh mới tăng trưởng.
Gần đây, Thế giới Di Động đã ra mắt cửa hàng điện thoại siêu rẻ tại quận Gò Vấp, TP HCM. Trên website dienthoaisieure cho thấy, các mặt hàng bày bán được nhập mua từ Thế Giới Di Động với cam kết giá siêu rẻ, khách hàng kiểm tra sản phẩm trước khi thanh toán, miễn đổi trả và được bảo hành tại các trung tâm bảo hành của hãng.
Rồi TGDD tìm cách xoay trục doanh thu:
Song song các hoạt động thúc đẩy doanh số trên mỗi cửa hàng, Thế Giới Di Động cũng đang tiếp tục thực hiện việc chuyển đổi công năng của các cửa hàng Thegioididong và Điện Máy Xanh hiện nay.
Rồi gần đây là các Tập Đoàn bảo hiểm “xoay trục thị trường” vào Châu Á, tập trung vào một số thị trường tiềm năng nhất trong khu vực châu Á, hoặc mở rộng ra các châu lục khác. Nổi bật là phi vụ của FWD vào ngân hàng vietcombank gần đây.
Tại sao họ xoay trục?
Do tầng lớp trung lưu đang tăng nhanh ở các nước đang phát triển tại Châu Á.
Khoảng 5.000 tỷ USD được tạo ra hàng năm ở châu Á đồng nghĩa với việc vào năm 2030, 2/3 tầng lớp trung lưu toàn cầu sẽ tập trung ở khu vực này.
Ngoài ra, số người trên 65 tuổi sẽ tăng gần gấp ba, lên khoảng 700 triệu người vào năm 2050.
Ðông Á và Ðông Nam Á là nơi cư trú của 37% dân số già thế giới hiện nay, dự kiến con số này sẽ duy trì vào năm 2050.
Một yếu tố khác là nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng tăng, một phần do tỷ lệ mắc các bệnh không lây nhiễm như bệnh tim, ung thư và tiểu đường gia tăng.
Vậy nếu bạn kinh doanh, mà thời thế thay đổi, KH không còn nhu cầu, tài chính không ổn, năng lực không đủ sức cạnh tranh, nguồn cung giảm,… liệu bạn có can đảm đứng yên, hay là chọn xoay trục thị trường, xoay trục lĩnh vực, xoay trục nhóm SP,… để tồn tại và phát triển.
Nguồn: Nguyễn Tuấn Hùng
