Chứng khoán là gì & Đầu tư chứng khoán là những khái niệm thu hút sự quan tâm của nhiều người, đặc biệt là các nhà đầu tư bởi sự hấp dẫn của lĩnh vực này. Huyền thoại Warren Buffet đã nói: “Hãy đầu tư bằng cách đặt tiền ngay bây giờ để sinh lợi nhuận trong tương lai”, nhưng không phải ai cũng có thể bắt đầu với chứng khoán bởi các “ma trận thuật ngữ” dày đặc.
Hôm nay hãy cùng ATP Software khám phá khái niệm cũng như sơ lược về đầu tư chứng khoán nhé!
CHỨNG KHOÁN LÀ GÌ?
Chứng khoán là bằng chứng công nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với tài sản hoặc phần vốn của tổ chức phát hành. Chứng khoán được thể hiện bằng hình thức chứng chỉ, bút toán ghi sổ hoặc dữ liệu điện tử, là một phương tiện hàng hóa trừu tượng có thể thỏa thuận và có thể thay thế được, đại diện cho một giá trị tài chính
Chứng khoán bao gồm các loại: cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ đầu tư, chứng khoán phái sinh – Theo khái niệm chuẩn từ Wikipedia
Có thể hiểu đơn giản rằng, một cổ phần đại diện cho quyền sở hữu hợp pháp của một đơn vị. Các tập đoàn sẽ phát hành cổ phiếu (cổ phiếu thường thì và cổ phiếu ưu đãi). Cổ phiếu khi được hoán đổi cho nhau thì sẽ còn được gọi là “chứng khoán”. Như vậy, đầu tư vào thị trường chứng khoán nghĩa là bạn đang mua quyền sở hữu một hay nhiều doanh nghiệp.
Ví dụ, nếu bạn đầu tư cổ phiếu VNM (Vinamilk) từ giá 30.000đ/CP. Cổ phiếu đó tăng giá lên 40.000đ/CP. Vậy bạn có lợi nhuận là 10.000đ/CP. tương tự như vậy nếu như bạn mua nhiều cổ phiếu hơn. ví dụ bạn mua 100 cổ phiếu, bạn sẽ có 1.000.000đ lợi nhuận.
Đặc điểm của chứng khoán
- Tính thanh khoản (Tính lỏng): Chứng khoán có tính lỏng cao hơn so với các tài sản khác, thể hiện qua khả năng mua bán trên thị trường. Các chứng khoán không giống nhau có cơ hội chuyển nhượng là khác nhau. Trong số đó, cổ phiếu có mức thanh khoản cao nhất.
- Tính rủi ro: Chứng khoán là tài sản tài chính mà giá trị của nó chịu tác động lớn của rủi ro (Rủi ro thị trường, rủi ro lạm phát, rủi ro chính trị …).
- Tính sinh lợi: Chứng khoán là một tài sản tài chính mà khi nhà đầu tư sở hữu đều mong muốn nhận được một thu nhập lớn hơn trong tương lai. Thu nhập này có được từ cổ tức được chia hoặc việc tăng giá chứng khoán trên thị trường.
Xem thêm: Hướng dẫn cách chơi chứng khoán trên điện thoại di động đơn giản nhất
Thị trường chứng khoán là gì ?
Thị trường chứng khoán là nơi xảy ra các giao dịch mua bán trao đổi các loại chứng khoán. Các quan hệ mua bán trao đổi này làm thay đổi chủ sở hữu của chứng khoán.
Thị trường chứng khoán không giống với các thị trường các hàng hóa thường thì khác vì hàng hóa của thị trường chứng khoán là loại hàng hóa đặc biệt, là quyền sở hữu về tư bản. Loại hàng hóa này cũng có giá trị và giá trị dùng. Như vậy, có thể nói, thực chất của Thị trường chứng khoán là thị trường thể hiện mối tương quan giữa cung và cầu của số tiền đầu tư nào đó, giá cả của chứng khoán chứa đựng tất cả thông tin chi phí vốn hay giá thành của số tiền đầu tư. Thị trường chứng khoán là hình thức tăng trưởng bậc cao của nền sản xuất và lưu thông hàng hóa.
Thị trường chứng khoán được chia thành thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấp. Tại thị trường sơ cấp, đây là địa điểm cổ phiếu lần đầu phát hành ra công chúng từ công ty cổ phần, giúp công ty có thể huy động nguồn vốn trên thị trường chứng khoán. Với thị trường thứ cấp, đây chính là nơi cổ phiếu được mua bán lại một khi phát hành sơ cấp, vì vậy sẽ không có tiền mới được sinh ra, mà chỉ là thay đổi quyền sở hữu cổ phiếu giữa người mua và người bán.
Có nên đầu tư chứng khoán hay không?
4 chữ ĐẦU TƯ CHỨNG KHOÁN hẳn không còn xa lạ gì đối với chúng ta. Nhất là khi ai cũng mong muốn có thêm nhiều nguồn thu nhập. Nhiều ý kiến cho rằng đầu tư chứng khoán là một nguồn thu nhập thụ động – không phải làm gì mà tiền vẫn chảy vào túi.
Quan điểm đấy cực kỳ sai lầm, bởi bạn bắt buộc phải dành ra thời gian học hỏi, tìm hiểu, quan sát và chọn lựa. Thỉnh thoảng còn phải biết chấp nhận một vài “đau thương”, những việc đó thật sự không đơn giản chút nào.
Tuy nhiên thay bằng viêc có một khoản tiền ít tốn kém và mang đi gửi tổ chức tài chính với lãi suất chỉ được khoảng 6 – 7%/ năm, kênh đầu tư chứng khoán giúp bạn có thể nhận được mức lãi suất cao hơn rất nhiều. Bởi vậy, giữa rất nhiều các kênh đầu tư hiện nay, đầu tư vào chứng khoán luôn là một kênh tốt, đạt kết quả đáng mong đợi.
Không dừng lại ở đấy, chứng khoán luôn được các những người có chuyên môn tài chính – kinh tế nhận xét là kênh đầu tư linh động. Không cần số vốn lớn lên đến vài trăm triệu hay cả tỷ đồng để có thểm tham gia bất động sản, NĐT chỉ cần có trong tay vài triệu đồng, thậm chí vài trăm đã có thể đầu tư chứng khoán. Việc lãi lỗ cũng được tính toán rất bài bản, nhanh chóng. Cùng lúc đó NĐT cũng có thể dễ dàng mua đi bán lại chứng khoán mà không mất quá nhiều thời gian, đấy là bởi tính thanh khoản cao.
Tham khảo: 10 kỹ năng kinh doanh quan trọng nhất bạn nên đầu tư cho nó
CÁCH “CHƠI” CHỨNG KHOÁN? – BẠN SAI RỒI, CHÚNG TA KHÔNG “CHƠI”
Hiện nay, có rất nhiều người đã mắc phải sai lầm khi có suy xét CHƠI chứng khoán thay vì ĐẦU TƯ, chỉ với 1 chi tiết nhỏ như này thôi cũng tạo nên sự khác biệt rất lớn đến cách quản trị tài chính cá nhân cũng như kế hoạch đầu tư của bạn.
Sẽ có không ít người phản đối quan điểm này, hãy để tôi trình bày cho bạn hiểu. Vướng mắc này liên quan đến tiềm thức của tư duy.
Khi mà bạn tham gia thị trường với tâm lý CHƠI tiềm thức sẽ gởi tín hiệu đến não bộ và đưa rõ ra những quyết định để phục vụ nhu cầu CHƠI một cách đầy ngẫu hứng của bạn.
Trong đầu tư cổ phiếu, chứng khoán, 100% bạn có thể thất bại khi không tuân thủ kỷ luật một cách khắt khe những quy tắc đã đề ra. tuy vậy trước khi đi vào hướng dẫn đầu tư chứng khoán chi tiết, tôi muốn nhắc bạn một điều:
“Hơn 80% nhà đầu tư cá nhân thua lỗ trên thị trường chứng khoán”
Do đó nếu không muốn bị mất tiền thì hãy chắc chắn rằng bạn xem thị trường chứng khoán như 1 kênh kiếm tiền nghiêm túc. Hãy gạt bỏ ngay suy nghĩ chơi chứng khoán, bởi nó giống như bạn đang đánh bạc vậy.
Hãy nhớ: Bạn là 1 nhà đầu tư, không phải dân cờ bạc
Những công thức thành công trong đầu tư chứng khoán?
“Tôi đã đầu tư vào hàng nghìn công ty khác nhau trên thị trường chứng khoán. Thành công không bao giờ đến từ những điều thần kỳ hay sự nỗ lực ít ỏi. Luôn có một công thức hướng tới lợi nhuận. Điều quan trọng là bạn cần biết nhìn vào đâu trước mỗi quyết định đầu tư” – Đó là nhận định của Doug Richard, một trong những nhà đầu tư chứng khoán hàng đầu trên thế giới.
Vậy công thức thành công là gì? Là hãy dấn thân và thực sự trải nghiệm nó !
>> Xem ngay: Cách mở tài khoản chứng khoán SSI nhanh nhất
3 loại chứng khoán chính. Đặc điểm mỗi loại.
Có 3 loại chứng khoán chính, phổ biến trên thế giới, gồm:
(1) Chứng khoán vốn
(2) Chứng khoán nợ
(3) Chứng khoán phái sinh
Cụ thể:
(1) Chứng khoán vốn là gì?
Chứng khoán vốn được biết tới quan trọng là cổ phiếu phổ thông. Tức là cổ phiếu người đầu tư cá nhân hay mua trên các sàn chứng khoán.
Chứng khoán vốn thể hiện quyền sở hữu của cổ đông một thực thể (công ty, ủy thác…)
Vì chứng khoán vốn xem như là cổ phiếu, nên nó có vai trò và đặc điểm như là cổ phiếu: được trả cổ tức nếu công ty công việc kinh doanh tốt, được hưởng lợi từ việc bán chênh lệch giá (mua thấp bán cao), chứng khoán vốn cũng có quyền biểu quyết các công việc trọng yếu của tổ chức.
Trong trường hợp phá sản, giải thể thì cổ đông sẽ nhận lại các khoản tiền còn lại, khi doanh nghiệp thanh toán xong các khoản nợ.
(2) Chứng khoán nợ là gì?
Chứng khoán nợ được biết đến nhiều quan trọng là trái phiếu. Khi mà bạn sở hữu chứng khoán nợ, hay trái phiếu công ty, điều đấy thể hiện bạn là chủ nợ của doanh nghiệp.
Khi bạn sở hữu chứng khoán nợ, thì xác lập tiền bạn cho doanh nghiệp vay và công ty phải có tránh nhiệm hoàn trả (trừ trường hợp phá sản, mà không đủ tiền trả nợ). Chứng khoán nợ thể hiện số tiền cho vay, lãi suất, kỳ hạn, gia hạn…
Chứng khoán nợ ngoài sản phẩm chủ đạo là trái phiếu (trái phiếu chính phủ, trái phiếu doanh nghiệp), chứng chỉ tiền gửi (CD), chứng khoán được thế chấp.
Nếu bạn hay gởi ngân hàng, thì cái sổ tiết kiệm bạn sẽ xem là chứng khoán nợ.
Chứng khoán nợ sẽ được trả lãi thường xuyên, bất chấp doanh nghiệp hoạt động tốt hay xấu. Và được ưu tiên thanh toán trước nhất trong trường hợp doanh nghiệp phá sản.
Chứng khoán lai: Có thể bạn sẽ nghe một số thuật ngữ cổ phiếu ưu đãi, trái phiếu chuyển đổi. đó là dạng của chứng khoán lai. Nó có đặc tính của cả chứng khoán vốn và chứng khoán nợ. Thực tình mà nói thì nó vẫn có xu thế thiên về chứng khoán nợ (trái phiếu nhiều hơn)
(3) Chứng khoán phái sinh là gì?
Đây chính là hình thức khó hiểu hơn. Hiện tại thị trường chứng khoán Việt Nam đã có giao dịch chứng khoán phái sinh, nó phụ thuộc giá vào thông số VN30. Nhưng cũng chỉ là 1 dạng của chứng khoán phái sinh, ngoài ra còn có hợp đồng quyền chọn.
Quyền chọn thì có quyền chọn mua hoặc quyền chọn bán. VD Cổ Phiếu X hiện có mức giá 50.000 đồng, và bạn dự báo nó sẽ lên 60.000 đồng. Thay vì bỏ ra 50.000 đồng mua Cổ Phiếu X với kỳ vọng sẽ lãi 10.000 đồng (tương đương 20%).
Thì bạn có thể đặt khoản chi quyền chọn giả định 1.000 đồng. bạn sẽ mua được 50 quyền mua Cổ Phiếu X, khi Cổ Phiếu X tăng giá lên 60.000 đồng, thì bạn có thể lãi: 50 (cổ phiếu) X 10.000 đồng (lãi 10.000 đồng/cổ phiếu) – 50.000 đồng (chi phí mua quyền) = 450.000 đồng.
Tuy nhiên trái lại, chứng khoán phái sinh luôn hiện hữu mức rủi ro cao hơn rất nhiêu so sánh với chứng khoán thường.
Xét về mức độ rủi ro giảm dần ta có:
Nguy cơ nhất: Chứng khoán phái sinh
Rủi ro: Chứng khoán vốn – cổ phiếu.
Ít rủi ro nhất: Chứng khoán nợ – trái phiếu
Dù thị trường chứng khoán đất nước ta ra đời năm 2000, tuy nhiên hiện tại thị trường cổ phiếu là tương đối nhiều nhà đầu tư giao dịch nhất. Tiếp theo thị trường phái sinh (ra đời năm 2018) cũng hấp dẫn nhà đầu tư cá nhân. Thị trường trái phiếu cho người đầu tư cá nhân hiện chưa phát triển.
9 cách đầu tư chính chứng khoán ở thị trường Việt Nam
(1) Đầu tư chứng khoán phái sinh
Chứng khoán phái sinh mới ra đời nhưng dần dần đã hấp dẫn đông đảo nhà đầu tư cá nhân tham gia.
Bởi đặc tính của chứng khoán phái sinh là “Nhanh thấy” – Tức là dễ thắng lớn hoặc thua nhanh. Chứng khoán phái sinh sử dụng đòn bẩy rất cao nên chứa đựng nguy cơ lớn. Có thể bán khống và mua dựa vào thông số cơ sở VN30. Có thể giao dịch trong ngày, mua rồi bán ngay hoặc trái lại, Điều này khác với cổ phiếu, nên hấp dẫn khá nhiều nhà đầu tư.
Tuy nhiên, vì không có chuyên môn đúng nên RẤT nhiều NĐT đất nước ta đã cháy tài khoản và thua lỗ ở thị trường này.
(2) Mua chứng khoán dựa vào phân tích kỹ thuật
Phân tích kỹ thuật phụ thuộc vào biến động giá và khối lượng cổ phiếu. Phân tích kỹ thuật có rất chỉ báo mà bạn có thể tìm hiểu ở CophieuX như Khối lượng, đường xu thế MA, đường MACD, đường RSI, đường kháng cự hỗ trợ… (Bạn click vào mục Phân tích kỹ thuật mà đọc)
Phân tích kỹ thuật dựa vào 3 giả định chính: Giá phản ánh tất cả, giá chuyển động theo xu hướng, quá khứ sẽ lặp lại.
(3) Đầu tư lướt sóng
Đầu tư lướt sóng thường áp dụng phân tích kỹ thuật, nhưng không hoàn toàn 100% mà đi kèm có thể là nội dung ngành, hành vi người đầu tư, vĩ mô.
Những người đầu tư lướt sóng thành công thường là những người đầu tư kỷ luật cao và tính kiên nhẫn lớn, thường thì ở nước ta sẽ có 1-2 con sóng.
(4) Phân tích cơ bản
Phân tích cơ bản trong số đó cũng cần đánh giá rất nhiều tiêu chí, như các chỉ số tài chính, điểm khác biệt, ban lãnh đạo, mức giá có thấp hơn đáng kể giá đúng cách không?
Phân tích cơ bản bao gồm đầu tư giá trị & đầu tư phát triển. Cũng có một vài trường phái khác như đầu tư theo chu kỳ hay theo vĩ mô.
Người đầu tư nổi tiếng nhất của phương pháp này là Warren Buffett.
(5) Đầu tư thụ động
Đầu tư bị động được phổ biến nhất là đầu tư theo thông số, phụ thuộc vào thông số index, hoặc bạn sẽ đầu tư vào các quỹ đầu tư, ETF hay ủy thác đầu tư cho người giàu kinh nghiệm.
Điều đó có nghĩa, bạn không tham gia vào quyết định đầu tư mà bạn lãi/lời phụ thuộc vào tổ chức mà bạn góp vốn, hoặc dựa vào biến động thị trường
(6) Thêm 4 phương pháp đầu tư chứng khoán khác
Đầu tư chứng khoán có rất nhiều phương pháp đầu tư, ngoài những phương pháp trên, 4 phương pháp khác có thể kể đến như:
- Kinh doanh chênh lệch giá
- Bán khống
- Giao dịch trong ngày
- Đầu tư hưởng cổ tức
Các rủi ro khi đầu tư chứng khoán
Đi kèm với lợi nhuận hấp dẫn thu về, đầu tư chứng khoán cũng chứa đựng những rủi ro riêng. Trong đó, nổi bật nhất là rủi ro hệ thống và rủi ro phi hệ thống.
4.1. Rủi ro hệ thống
Rủi ro bộ máy được gọi là nguy cơ thị trường. Nguy cơ này có liên quan về các yếu tố liên quan đến nền kinh tế hay phân khúc thị trường chứng khoán.
Rủi ro bộ máy liên quan đến toàn bộ các doanh nghiệp bất kể tình hình tài chính hay quản lý của công ty. Trong đó, tùy thuộc vào phạm vi đầu tư, nó còn có thể liên quan đến yếu tố quốc tế cũng giống như những vấn đề trong nước.
VD như, nguy cơ hệ thống gồm có có: nguy cơ lãi suất, rủi ro lạm phát, nguy cơ tiền tệ và cả rủi ro chính trị xã hội.
4.2. Rủi ro phi hệ thống
Hay được gọi là nguy cơ cụ thế. Đúng như tên gọi, độ nguy cơ này liên quan đến số ít công ty hoặc người đầu tư hơn.
- Rủi ro phi hệ thống liên quan đến khoản đầu tư vào một sản phẩm, công ty hoặc ngành công nghiệp, lĩnh vực đặc thù.
- Nguy cơ phi bộ máy gồm có rủi ro quản lý, nguy cơ pháp lý, nguy cơ tín dụng hay rủi ro của bên thứ ba.
Người giàu có cái nhìn thực tiễn về đầu tư chứng khoán để xây dựng được sự giàu có
Một nhà đầu tư thành công là người luôn vạch nên chiến lược với toàn bộ giải pháp cần thiết để giảm thiểu nguy cơ ở mức tối đa. Trong số đó, lựa chọn cổ phiếu ưu tú và đầu tư lâu dài là cách điệu tiêu biểu từ vị tỷ phú này.
Theo Warren Buffett, ông chỉ chú ý vào 10 loại cổ phiếu đạt các chuẩn mực như sau:
- Doanh nghiệp phải thuộc ngành công nghiệp tăng trưởng, chiếm thị phần cao trong cung cấp hoặc đang nắm giữ vị trí đầu ngành.
- Nhãn hiệu doanh nghiệp đấy phải mạnh và có sản phẩm uy tín trên thị trường.
- Tiềm lực cũng giống như khả năng cạnh tranh phải mạnh và có sở hữu đội ngũ quản lý tài năng, có tầm nhìn kế hoạch tốt.
Đầu tư chứng khoán cần bao nhiêu tiền?
Điều chú ý cuối cùng của hầu hết mọi người là đầu tư chứng khoán cần bao nhiêu tiền?
Thực tế, đây là câu hỏi không thể giải đáp nhất định, bởi các doanh nghiệp chứng khoán không đòi hỏi nhà đầu tư phải bỏ vốn ít ra là bao nhiêu tiền. Vì lẽ đó, dù bạn có vài triệu đồng hay chỉ vài trăm ngàn hoặc mấy chục triệu đồng, theo nguyên tắc, bạn vẫn có thể mở tài khoản và mua được cổ phiếu.
Mặc dù vậy, không phải ai cũng có nhiều tiền để đầu tư hoặc cả khi kiếm được thêm tiền, họ cũng không dám mạo hiểm đầu tư khi chưa hiểu về chứng khoán.
Để hiểu được cách đầu tư chứng khoán ra sao đạt kết quả tốt, bạn nên mở một tài khoản đầu tư và trực tiếp tìm hiểu. Bạn nên học cách đọc mã cổ phiếu, bảng giá chứng khoán. Trong đó, bạn cũng cần tham khảo thêm nhiều sách về đầu tư chứng khoán cũng giống như học hỏi kinh nghiệm từ những nhà đầu tư thành công.
Lời kết
Qua những khái niệm trên bài viết, hy vọng rằng ATP Software có thể giúp các bạn phần nào hình dung được về khái niệm chứng khoán là gì và sơ lược những cách đầu tư chứng khoán cơ bản. Hãy theo dõi liên kết bài viết dưới đây, chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn cách đặt chân vào thế giới chứng khoán bài bản nhé !
