Gần như mọi thứ ở đây, từ gia vị, đồ ăn đường phố, đồ lưu niệm trong bảo tàng đến bút lông viết thư pháp đều cho phép trả tiền qua điện thoại.
Tiền mặt từng là vua ở Trung Quốc. Nhưng đó đã là chuyện của quá khứ rồi. Giờ đây, khi đi ăn ngoài hay mua sắm với bạn bè người thân, người Trung Quốc chỉ cần lấy mã QR trên bàn ăn, hoặc có mã QR cá nhân trên smartphone của mình cho thu ngân là có thể thanh toán. Rất nhiều sản phẩm, từ gia vị, đồ lưu niệm trong bảo tàng đến bút lông viết thư pháp đều cho phép thanh toán di động.
Lí do mã QR thanh toán phổ biến
Hai ứng dụng phổ biến nhất tại đây là WeChat Pay (Tenpay) của Tencent và Alipay của Alibaba. Người dùng phải đăng ký bằng tên thật, kết nối với tài khoản ngân hàng để biến điện thoại của mình thành ví điện tử. Tại các nhà băng, nhân sự còn có thể support khách hàng quá trình liên kết và kích hoạt.
Giờ đây, thay vì hỏi “Chỗ anh có nhận thanh toán bằng thẻ tín dụng không?”, người Trung Quốc đã chuyển thành “Chỗ này có nhận trả qua Alipay không? Hay WeChat Pay?”. Việc này đa dạng đến mức nhiều người đùa rằng sẽ có lúc những người ăn xin cũng nhận tiền qua điện thoại hơn là tiền mặt, và hiện nay chuyện này đã thành sự thật.
Mã QR được sử dụng ở khắp nơi tại Trung Quốc. Khi đi taxi, tài xế sẽ hỏi khách hàng muốn trả qua Alipay hay WeChat Pay, sau đó sử dụng ĐT hiển thị mã QR tương ứng. Hành khách chỉ việc bật app, lấy mã QR đó, nhập số tiền là hoàn tất.
Tại Dong Men Ding Plaza – một trung tâm thương mại 3 tầng tại Quảng Đông, các sạp hàng bày bán rất nhiều đồ ăn đường phố, như cánh gà, thịt xiên nướng, tôm hấp. Người bán sẽ dán mã QR lên quầy thanh toán, lên tường, hoặc thậm chí làm thành thẻ đeo trước ngực. Giao dịch được thực hiện chỉ với vài lần chạm ĐT. Kể cả những người lớn tuổi cũng bắt kịp xu hướng này.
Nhiều nhà hàng cao cấp còn dán mã QR lên góc bàn, để thực khách quét và xem thực đơn. Đến cuối bữa, họ cũng dùng ĐT để trả tiền.
Từ tháng 7, nhiều tuyến bus tại Trung Quốc cũng đã đồng ý thanh toán di động. Còn với nền tảng tàu điện ngầm, dù phần đông vẫn dùng thẻ thông minh trả trước TransCard, nhiều người đã nạp tiền bằng Alipay hoặc WeChat Pay.
CNBC nhận định ít quy định quản lý và hệ thống tài chính kém phát triển rõ ràng đã cho phép Trung Quốc vượt mặt các nước tăng trưởng về thanh toán di động. Quy mô thị trường thanh toán di động tại đây đã tăng hơn gấp đôi, lên 5.570 tỷ USD năm 2016. Con số này gấp gần 50 lần so với Mỹ. Nhiều nước, như Na Uy, Phần Lan, Thụy Điển, cũng không còn sử dụng nhiều tiền mặt, nhưng vẫn chuộng thẻ.
Theo báo cáo của Analysys, quý đầu năm nay, Alipay nắm 54% thị phần thanh toán di động trong nước. Còn WeChat Pay nắm 40%.
Thói quen thanh toán qua điện thoại của người Trung Quốc còn tác động đến các nước khác. Hơn 6 triệu khách Trung Quốc đã ra nước ngoài trong Tuần lễ Vàng (nghỉ Quốc khánh) hồi đầu tháng, theo số liệu từ Xinhua. Việc này đã gây sức ép cho các điểm đến thông dụng, giống như Nhật Bản hay Hong Kong, phải bổ sung thanh toán di động. Hồi tháng 4, Nikkei ước tính số cửa hàng chấp nhận Alipay tại Nhật Bản có thể tăng gấp đôi, lên 45.000 năm nay.
Tốc độ tăng trưởng thanh toán di động tại Trung Quốc được hỗ trợ nhờ lượng user smartphone đông đảo. WeChat có 963 triệu user hoạt động trong quý II. Thậm chí, kết bạn trên WeChat giờ còn có thể thay thế danh thiếp doanh nghiệp. Trong khi đó, Alipay có 520 triệu người dùng.
Doanh nghiệp tìm hiểu CLSA dự báo quy mô thanh toán điện tử tại Trung Quốc sẽ tăng gấp 4, lên 300.000 tỷ NDT năm 2021. “Tỷ lệ dùng internet qua di động và thương mại điện tử cao, cùng thị trường tài chính truyền thống kém phát triển sẽ là các động lực tăng trưởng tại đây”, Leung nhận xét.
Thanh toán di động đang phát triển nhanh ở Trung Quốc đến mức người nước ngoài cũng cảm thấy chông gai với các thanh toán cơ bản. Evelyn Cheng (Mỹ) cho biết khi sử dụng bữa tại một cửa hàng McDonald’s ở Bắc Kinh, các hình thức thanh toán được chấp thuận là thẻ tín dụng Union Pay của Trung Quốc, Apple Pay, WeChat Pay và Alipay. Nếu không có tài khoản bank ở Trung Quốc, người nước ngoài sẽ rất khó dùng các công cụ này.
Dù vậy, sau khi nhận phản ánh của Cheng, đại diện McDonald’s tại Trung Quốc cho biết tiền mặt vẫn có thể thanh toán bình thường. Sự cố với Cheng chỉ là trường hợp cá biệt vào buổi đêm, khi các quầy thu ngân tiền mặt tạm ngừng hoạt động.
Bảo mật thông tin cá nhân cũng là vấn đề khiến nhiều người lo ngại. Sự thống trị của thanh toán di động cũng có nghĩa các doanh nghiệp như Ant Financial hay Tencent sẽ có quyền truy cập lượng dữ liệu khách hàng khổng lồ. Nhiều chuyên gia cho rằng chúng có thể được chuyển cho bên thứ 3, hoặc phân phối cho một chính phủ khác mà không xin phép người dùng.
Không những thế, sự tiện dụng vẫn có thể lấn át toàn bộ. Smartphone đang ngày càng trở thành thiết bị duy nhất người Trung Quốc cần mang theo khi ra đường.
Không chỉ có màu hồng về mã QR
Một bài viết trên Mirror cuối năm ngoái có nguồn từ báo địa phương cho biết, những người ăn xin tại Trung Quốc được vài doanh nghiệp xấu lợi dụng để thu thập thông tin từ khách cho tiền. Mỗi người hành khất được cho là nhận 1 hân dân tệ trên mỗi KH cho tiền qua hình thức QR Code.
Những KH dùng WeChat để cho tiền người ăn xin có thể bị thu thập thông tin account, do vậy việc mua bán thông tin sdt hay email dùng cho account WeChat là khá đa dạng trên thị trường chợ đen.
Không những vậy, bài viết trên South China Morning post hồi tháng 4 này cho biết cảnh sát đã bắt giữ 3 người có hành vi tráo QR Code để đánh cắp tiền. Ba người này dùng mã QR Code của họ rồi lén dán lên các tấm bảng của những người sale ở chợ, từ đó tiền của khách mua hàng thay vì chuyển cho người bán thì sẽ chuyển cho 3 kẻ gian.
Các công ty cho thuê xe đạp cũng là đích nhắm. Người thuê chỉ cần lấy mã QR Code trên yên xe chẳng hạn để trả tiền thuê xe, sau đó có mã để mở khoá xe và di chuyển. Tuy vậy kẻ xấu có thể lợi dụng để dán QR Code của chúng lên xe, khiến người thuê xe trả tiền vào tài khoản tội phạm thay vì chuyển tiền cho chủ nhân của xe đạp.
Mặc dù còn có các giới hạn giống như trên nhưng các chuyên gia nhận định rằng sự phát triển của QR Code tại Trung Quốc khó cưỡng lại được, do sự tiện lợi của nó và ngân sách giao dịch thấp hơn so với thẻ thanh toán truyền thống.
Thu Hà – Tổng hợp và Edit
Nguồn: CafeBiz, Bảo Minh
Xem thêm:
Checkout” – Tính năng thanh toán mới dành cho tín đồ mua sắm trên Instagram
Tại sao Facebook không chấp nhận thẻ thanh toán? Lý do và cách khắc phục?
